Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Performans Yönetimi ve Kalite Geliştirme Daire Başkanlığı'nca Sağlık Teknolojileri Değerlendirme (STD) alanında İngiltere'nin NICE kuruluşundan alınan eğitim danışmanlığı hizmeti ile 07-10 Temmuz 2010 tarihlerinde Ankara'da gerçekleştirilen temel eğitime Bakanlık Birimleri (İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, THGM Sağlık Hizmetleri Maliyet Analizi ve Fiyatlandırma Daire Başkanlığı) SGK, Maliye Bakanlığı ve DPT'den 35 kişi katıldı.
Eğitimde 1. ve 2. gün temel STD yöntemleri gözden geçirildi. Eğitimin 3. ve 4. günlerinde ise rehberlik geliştirme süreci, değer yargıları ve karar verme süreçlerine etkisi ele alınan konular oldu.
Eğitimciler NICE-International tarafından sağlanan kıdemli sağlık ekonomisti Francis Ruiz ve Sistematik Gözden Geçirme Uzmanı Rebecca Trowman idi. Eğitim süresince Türkiye'den örneklerin de ele alındığı ilaç, teknoloji ve tedavi yöntemlerine dayalı olgu çalışmaları gerçekleştirildi.
STD konusunda genel bilgilerde, kanıta dayalı tıp uygulamalarının tarihi gelişimi, sağlık teknolojileri değerlendirme alanında uluslararası örnekler aktarıldı ve her hangi bir ülkenin STD çalışmalarına başlamadan önceliklerini ve ana çerçevesini tanımladığı 'Referans Olgu' kavramı tanıtıldı.
Klinik kanıtların gözden geçirme sürecinin ayrıntıları ile tanıtımı ve ekonomik değerlendirmelerde yararlanılan maliyetlerin hesaplanmasına yönelik temel maliyet metotları ve prensiplerinin sunulması eğitimin birinci gününde ele alınan temel konular oldu. Sağlık sonuçlarının ve genel sağlığın ölçülmesi alanında kullanılan temel ölçüm araçlarının tanıtıldığı uygulamalı bölümde EQ-5D Yaşam Kalitesi Ölçeğinin ve Zaman Ödünleşim Anketlerinin uygulaması ve değerlendirilmesi yapıldı. Maliyet fayda ölçümlerinde kullanılan Kaliteye Ayarlı Yaşam Yılı (QALY) göstergesinin farklı sağlık durumları ve farklı alt gruplar için elde edilmesine yönelik konuların işlenmesi ile eğitimin 1. günü tamamlandı.
Eğitimin 2. gününde maliyet-etkililik analizleri için kullanılan modellemeler, modelleme sürecinin özeti, model türleri (Karar ağaçları; Markov modelleri) ve iyi modellemenin prensipleri ele alındı. Duyarlılık analizleri, maliyetlerin ve etkilerinin tartılması, inkremental analiz, basit ve ileri dominans kavramları tanıtılarak maliyet-etkililik analizlerinde doğru karşılaştırmaları yapmanın önemi vurgulandı. 2. günde ayrıca stentler konusunda yapılan bir olgu çalışması sonrası maliyetlerin karşılanabilirliği konusunda karar vermeye yardımcı maliyet-etkililik eşiğinin saptanması, kalibrasyonu, bütçe etki analizi, sektörel bütçe kısıtları ve program-bütçeleme marjinal analizi gibi yöntemler konu edinildi.
Karar verme süreçlerinde sosyal değer yargılarının ele alındığı 3. günde öncelikle NICE'da rehberlik geliştirme programlarının genel bir tanıtımı yapıldı. Hastalıkların önlenmesi ve sağlığın geliştirilmesi alanında klinik ve maliyet etkili tavsiyelerin geliştirilmesinden sorumlu Halk Sağlığı Mükemmelliyet Merkezi'nin, tıbbi teknolojiler ve girişimsel prosedürlerin değerlendirmelerini yapan Sağlık Teknolojileri Değerlendirme Merkezi'nin ve temel tıbbi konuların yönetimi için klinik rehberler geliştirilmesinden sorumlu Klinik Uygulamalar Merkezi'nin hareket alanları ve ürün çeşitliliğinin kısa özeti, tavsiye geliştirme süreci ve NHS içindeki statüleri anlatıldı. Karar verme süreçlerine katkı sağlamak üzere NHS kullanıcılarıyla ve daha geniş anlamda halk ile ilişkiye geçilmesi başlığı altında karar verme süreçleriyle hastaların ve halkın ilişkilendirilmesi, konsultasyonlar, başvurular ve yasal denetim süreçleri anlatıldı. Lokalize prostat kanserinde ilaç-dışı girişimlerin maliyet-etkililiği konusunu örnek alan olgu çalışması sonrasında yeniliklerin desteklenmesi alanında teknoloji değerlendirme komisyonlarının karar almada kullandığı kriterlerin tartışıldığı uygulamalar gerçekleştirildi.
Eğitimin son gününde Birleşik Krallık'ta ilaç fiyatlandırma reformu ve hasta erişim şemaları hakkında ayrıntılı bilgi sunuldu. Yüksek maliyetli ilaçlara erişim sağlanması için yapılan çalışmalar ve risk paylaşım planları anlatıldı.
Son gün öğleden sonra gerçekleştirilen politika oturumunda ise Türkiye'de kanıta dayalı rehberliğin geliştirilmesi yönünde atılabilecek adımlar, olası referans olgu çerçevesi, yapılacak çalışmalarda maliyet-etkililik analizlerinin rolü ve diğer ülkelerde geliştirilmiş sağlık ekonomisi modellerinin uyarlanması ve kullanımı için bazı yaklaşımlar ör: ADAPTE/AGREE, bunların avantaj ve dezavantajları ve yerel düzeyde uygulanabilirlikleri tartışıldı.
SONUÇ
Katılımcıların olumlu geribildirimleriyle sonuçlanan eğitimin Başkanlığımızca düzenli aralarla yapılması ve bir sonraki eğitimin Mart 2010'da gerçekleştirilecek olan 3. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresinde, Uzmanlık Dernekleri, Meslek Odaları ve Üniversiteleri de içeren daha geniş sektörel katılım ile gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
SUNUMLAR
1. Giriş
02.STD'ye Genel Bakış
03.STD Rehberine Giriş
04.Klinik Kanıtın İncelenmesi
05.Maliyetlerin Tahmin Edilmesi
06.Sağlığı Ölçme ve Değer Verme
07.NICE Hipertansiyon Modeli
08.Modellemenin Rolü
09.Maliyet Etkililiği
10.Tıbbi Cihazları Değerlendirme- İlaç Kaplı Stent
11.Eşik Değer
12.Bütçe Etkisi Analizi
13.NICE Nedir?
14.Yaşam Sonu İlaçları
15.NICE Sosyal Değer Yargıları ve Karar Alma
16.Prostat Kanseri Vaka Çalışması
17.Inovasyon ve Maliyet Etkililik
18.İlaç Fiyatlandırması ve Değerlendirilmesi
19.Hasta Erişim Planı
20.Kaynak Tahsisi için STD'nin Kullanımı
21.Türkiye'de STD
22.Türkiye'de STD Tartışmalar
23.Genel Yaşam Kalitesi Ölçeği
24.Zaman Ödünleşim Anketi