SKS-Hastane (Versiyon 5) kapsamında yer alan SYB06, SYD07 kodlu standartlar ile GBYB02, GBYD01 kodlu göstergelerde istenen “Beklenen ve Gerçekleşen Mortalite Oranı” takibinin kullanıcılar tarafından kolaylıkla yapılabilmesi amacıyla Yoğun Bakım Ünitelerinde Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemine yönelik web tabanlı bir uygulama geliştirilmiştir.Söz konusu Yoğun Bakım Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemi kullanılırken beklenen ve gerçekleşen mortalite oranı takibi ile ilgili aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir:
●Tüm I., II. ve III. seviye yoğun bakım ünitelerinde “Yoğun Bakım Mortalite Oranı” (gerçekleşen) takip edilmelidir.
●Üçüncü basamak yoğun bakım ünitelerinde beklenen ve gerçekleşen mortalite oranlarının karşılaştırılması (Standardize Edilmiş Mortalite Oranı Takibi) gereklidir (Beklenen mortalite oranı, hastalık şiddeti skorlama sistemi kullanılarak belirlenmektedir).
●Mortalite oranları, branş ve seviyesine göre yoğun bakım ünitesi bazında ayrı ayrı izlenmelidir.
Ayrıca SFAR - Scoring systems for ICU and surgical patients linkinden yoğun bakımlarda kullanılan tüm skorlama sistemlerinin hesaplama sayfasının İngilizcesine de ulaşabilirsiniz.
Yoğun Bakım Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemi için tıklayınız.
Yoğun Bakım Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemi Nasıl Kullanılır?
Bu sistemde sizden istenen hastanın yoğun bakıma kabulünden sonraki ilk 24 saat içinde hastaya ait bilgileri sayfa üzerindeki kutucuklara girmeniz. Sonuçta bilgisayar tarafından hesaplanan beklenen ölüm oranını (tahmini ölçüm oranı) kendi kayıtlarınıza aktarmanız yeterli olacaktır.
Veri toplama aylık olarak yapılmalı, ancak analizler 3 aylık periyotlarda yapılmalıdır.
APACHE II Acute Physiology and Chronic Health Evaluation (Akut Fizyoloji ve Kronik Sağlık Değerlendirmesi)
Yetişkin hastalarda kullanılır.
‘Yardım’ butonları ile istenen verinin hesaplama yöntemine gidip ‘Hesapla’ butonu ile hesaplatabilir veya son kutucukta görülen değer ilgili kutucuğa girilebilir.
FiO2 verisi girilirken FiO2 => 0.5 olduğu veya Serum HCO3 değeri Arter Kan Gazı değerlendirmesi yapılmayan hastalarda girilir.
HCO3 değeri ile birlikte Arteriel PH değeri girilirse Serum HCO3 değerinin kan gazı sonucu olmadığında girilmesi uyarı penceresi açılacaktır.
Serum kreatin değerleri hastada akut renal yetmezlik olup olmamasına göre iki ayrı kutucukta değerlendirilmelidir.
Hastanın kronik organ yetmezliği varlığı ise yine ‘yardım’ butonu ile değerlendirilebilir. Tabloda yer alan durumlar söz konusu ise bu kutucuk uygun seçenekle birlikte doldurulur.
Beklenen ölüm oranı kutucuğunda % olarak belirlenen rakam hastanın beklenen ölüm oranıdır.
APACHE II kutucuğunun altındaki değer ise APACHE II skorudur.
APACHE II skorlamasında hesaplanan diğer bir değer ise düzeltilmiş beklenen ölüm oranıdır. Bu hesaplama yapılırken Tanısal Kategori Ağırlığı için düzenlenen tablodan yararlanılır. Hastada var olan tanının karşılığında verilen ‘y’ değeri ilgili kutucuğa yazılıp ‘hesapla’ butonu ile düzeltilmiş beklenen ölüm oranı hesaplatılır.
SAPS
II Simplified Acute Physiology Score (Basitleştirilmiş Akut
Fizyoloji Skoru)
Yetişkin
hastalarda kullanılır.
‘Yardım’
butonları ile istenen verinin hesaplama yöntemine gidip ‘Hesapla’ butonu ile
hesaplatabilir veya son kutucukta görülen değer ilgili kutucuğa girilebilir.
Hasta
mekanik ventilasyon cihazına bağlı ise PAO2/FİO2 oranı
kutucuğu doldurulur.
Tüm
kutucuklar doldurulduktan sonra sol köşede SAPS II kutucuğu altındaki değer
Skor değeridir.
Hastanın
beklenen ölüm oranı hesaplanırken alt bölümde yer alan 6 ayrı veri de eklenmeli
ve beklenen mortalite oranı genişletilmiş SAPS skoru kullanılarak
hesaplanmalıdır.
SNAPII-SNAPPEII (Score for Neonatal
Acute Physiology) (Neonatal Aku Fizyoloji Skoru)
Yeni
doğan yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda kullanılır
‘Yardım’
butonları ile istenen verinin hesaplama yöntemine gidip ‘Hesapla’ butonu ile
hesaplatabilir veya son kutucukta görülen değer ilgili kutucuğa girilebilir.
Sayfada
görülen tüm verilerin doldurulması hesaplama için yeterlidir.
Örnek Veri Analizi
Beklenen ölüm oranı | İlgili ayda ölen, taburcu olan ve sevk
edilen toplam hasta sayısı | Ölen hasta sayısı | Gerçekleşen mortalite oranı |
%0-10 | 10* | 1* | %10* |
%11-20 |
|
|
|
%21-30 |
|
|
|
%31-40 |
|
|
|
%41-50 | 15** | 9** | %60** |
%51-60 |
|
|
|
%61-70 |
|
|
|
%71-80 |
|
|
|
%81-90 | 8*** | 6*** | %75*** |
%91-100 |
|
|
|
Toplam |
|
|
|
Tabloda
yer alan veriler örnek olarak girilmiştir.
*
Örneğe göre, ilgili ayda beklenen mortalite oranı %0 ile %10 arasında olan
toplam 10 hastadan 1’i ölmüştür. Gerçekleşen mortalite oranı bu grup hastalar
için %10’dur. Sonuç olarak bu grup için, gerçekleşen mortalite oranı beklenen
mortalite oranı aralığında yer almaktadır. Bu sonuç için kök neden analizi
yapmaya gerek yoktur.
**
Örneğe göre, ilgili ayda beklenen mortalite oranı %41 ile %50 arasında olan
toplam 15 hastadan 9’u ölmüştür. Gerçekleşen mortalite oranı bu grup hastalar
için %60’dır. Sonuç olarak bu grup için, gerçekleşen mortalite oranı beklenen
mortalite oranı aralığının üstünde yer almaktadır. Bu sonuç için kök neden
analizi yapıp, düzeltici önleyici faaliyatler planlanmalıdır.
***
Örneğe göre, ilgili ayda beklenen mortalite oranı %81 ile %90 arasında olan
toplam8 hastadan 6’sı ölmüştür. Gerçekleşen mortalite oranı bu grup hastalar
için %75’dir. Sonuç olarak bu grup için, gerçekleşen mortalite oranı beklenen
mortalite oranının altında yer almaktadır. Bu sonuç için kök neden analizi
yapmaya gerek yoktur.